સરદાર પટેલ
સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ ભારતના એક રાજકીય તથા સામાજિક નેતા હતા, જેમણે દેશની સ્વતંત્રતાની લડતમાં મહત્વનો ફાળો આપ્યો અને અખંડ, સ્વતંત્ર ભારતના એકીકરણનું નેતૃત્વ કર્યું. તેઓ ભારત અને દુનિયાભરમાં તેમના દ્રઢ મનોબળ અને નિર્ણાયકતાના કારણે "લોખંડી પુરુષ" તરીકે ઓળખાય છે.
ભારતની એકતામાં તેમનું યોગદાન અતુલ્ય છે અને દર વર્ષે આપણે ૩૧ ઓક્ટોબર ના દિવસ ને સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ ની જન્મ જયંતિ રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ (એકતા દિવસ) તરીકે ઉજવીએ છીએ.
સરદાર પટેલ નો જીવન પરિચય
પૂરું નામ:- સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ
જન્મ:- 31 ઓક્ટોબર, 1875, નડિયાદ, ગુજરાત,ભારત
અવસાન: 15 ડિસેમ્બર, 1950, બોમ્બે [હવે મુંબઈ]
રાજકીય જોડાણ: ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ
સરદાર પટેલનો( Sardar Patel) જન્મ ૩૧ ઓક્ટોબર, ૧૮૭૫ના રોજ ગુજરાતના કચ્છ જિલ્લાના નડિયાદ તાલુકાના વડનગર ગામમાં થયો હતો. તેમના પિતા જવેરભાઈ પટેલ અને માતા લાડબાઈ હતા. તેમના પ્રાથમિક શિક્ષણ વડનગરમાં થયું હતું. તેઓ ૧૮૯૭ માં મુંબઈ ગયા અને મેટ્રિકની પરીક્ષા પાસ કરી. પછી તેઓ બારડોલીમાં વકીલ તરીકે પ્રેક્ટિસ કરવા લાગ્યા.
૧૯૧૫માં, સરદાર પટેલ ગાંધીજીની આગેવાની હેઠળ ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં જોડાયા. તેઓ ૧૯૨૦ના દાયકામાં ગુજરાતમાં ખેડૂત આંદોલનના નેતા બન્યા. તેમણે બારડોલી સત્યાગ્રહનું નેતૃત્વ કર્યું, જેમાં ગુજરાતના ખેડૂતોએ બ્રિટિશ સરકારના કરવેરા વધારાને વિરોધ કર્યો હતો. આ સત્યાગ્રહમાં પટેલની નેતૃત્વની કુશળતા અને નિર્ણાયકતાને કારણે ખેડૂતોને વિજય મળ્યો.
૧૯૩૦ના દાયકામાં, સરદાર પટેલ ગાંધીજીના અંગ્રેજોને ભારત છોડવા માટેના આહવાનનું પાલન કરીને સત્યાગ્રહમાં ભાગ લેતા રહ્યા. તેમણે ૧૯૩૦ના દાંડી કૂચ અને ૧૯૩૨ના સવિનય અસહકાર આંદોલનનું નેતૃત્વ કર્યું.
૧૯૪૭માં, ભારતને સ્વતંત્રતા મળી ત્યારે, સરદાર પટેલ ને ભારતના પ્રથમ ગૃહપ્રધાન અને રાજ્યોના પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા. તેમણે ભારતના ઘણા રાજ્યોને એકીકૃત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી. તેમણે ૧૯૪૮માં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના કાશ્મીર વિવાદનું સમાધાન કરવામાં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી.
સરદાર પટેલનું ૧૫ ડિસેમ્બર, ૧૯૫૦ના રોજ અવસાન થયું. તેમને ભારતના સૌથી મહાન નેતાઓમાંના એક માનવામાં આવે છે.
એકતા દિવસ ની ઉજવણી
- રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસની ઉજવણીમાં સામાન્ય રીતે નીચેના પ્રવૃત્તિઓનો સમાવેશ થાય છે
- સરદાર પટેલના ચિત્રને પુષ્પાંજલિ અને પુષ્પહાર અર્પણ કરવામાં આવે છે.
- સરદાર પટેલના જીવન અને કાર્ય પર પ્રવચનો અને વ્યાખ્યાનો આપવામાં આવે છે.
- સરદાર પટેલના ઉદ્દેશ્યો અને વિચારો પર ચર્ચાઓ કરવામાં આવે છે.
- સરદાર પટેલના સંદેશને આગળ વધારવા માટે કાર્યક્રમો અને ઇવેન્ટ્સનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
સરદાર પટેલની રાજકીય ફિલસૂફી
સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ એક મહાન રાજકીય નેતા હતા, જેમણે ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામ અને ભારતના એકીકરણમા મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી. તેમની રાજકીય ફિલસૂફી નીચેના મુખ્ય વિચારો પર આધારિત હતી:
- ક્રાંતિકારી અભિગમ: પટેલ માનતા હતા કે જ્યારે જરૂરી હોય ત્યારે ફેરફારો માટે ક્રાંતિકારી અભિગમની જરૂર હોય છે. તેમણે ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં અને ભારતના એકીકરણમા ક્રાંતિકારી અભિગમનો ઉપયોગ કર્યો.
- સ્વતંત્રતા અને સમાનતા: પટેલ માનતા હતા કે બધા લોકો સમાન હોય છે અને તેમને સ્વતંત્રતા અને સમાનતાનો અધિકાર છે. તેમણે ભારતમાં લોકશાહી અને સામાજિક ન્યાયની સ્થાપના માટે કાર્ય કર્યું.
- રાષ્ટ્રીય એકતા: પટેલ માનતા હતા કે ભારત એક એકીકૃત રાષ્ટ્ર છે અને તેના બધા ભાગોને એકસાથે રહેવું જોઈએ. તેમણે ભારતને 565 ભૂતપૂર્વ રાજ્યો અને રાજ્યોને એકીકૃત કરવા માટે કાર્ય કર્યું.
- સત્ય અને ન્યાય: પટેલ માનતા હતા કે સત્ય અને ન્યાય રાજકારણના મૂળભૂત સિદ્ધાંતો છે. તેમણે ભારતીય રાજકારણમાં સત્ય અને ન્યાયની ઉપલબ્ધિ માટે કાર્ય કર્યું.
- લોકશાહી અને સામાજિક ન્યાય: પટેલ માનતા હતા કે ભારત એક લોકશાહી રાષ્ટ્ર હોવું જોઈએ જ્યાં બધા લોકોને સમાન અધિકારો અને તકો મળે. તેમણે ભારતમાં લોકશાહી અને સામાજિક ન્યાયની સ્થાપના માટે કાર્ય કર્યું.
- સરળતા અને કાર્યક્ષમતા: પટેલ માનતા હતા કે સરકાર સરળ અને કાર્યક્ષમ હોવી જોઈએ. તેમણે ભારતીય સરકારને વધુ સરળ અને કાર્યક્ષમ બનાવવા માટે કાર્ય કર્યું.
. સરદારની રાજકીય ફિલસૂફીએ ભારતની રાજકીય વ્યવસ્થાને આકાર આપવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. તેમના વિચારો આજે પણ ભારતીય રાજકારણમાં પ્રેરણાદાયી છે.
સામાન્ય વ્યક્તિ થી સરદાર સુધી ની સફર
1920ના દાયકામાં, પટેલે ગુજરાતના ખેડૂતોને બ્રિટિશ સરકારના કરવેરા વધારાને વિરોધ કરવા માટે એકત્ર કર્યા. તેમના નેતૃત્વ હેઠળ, ખેડૂતોએ બારડોલી સત્યાગ્રહનું આયોજન અને અમલ કર્યો, જેમાં બ્રિટિશ સરકારને કરવેરા વધારાને પાછા ખેંચવા માટે દબાણ કરવામાં આવ્યું હતું. બારડોલી સત્યાગ્રહમાં પટેલની નેતૃત્વની કુશળતા અને નિર્ણાયકતાને કારણે ખેડૂતોને વિજય મળ્યો
બારડોલી સત્યાગ્રહના સફળતા પછી, પટેલને ગુજરાતમાં "સરદાર" તરીકે ઓળખવામાં આવવા લાગ્યા. "સરદાર" એ ગુજરાતીમાં "નેતા" અથવા "પ્રમુખ" માટેનો એક શબ્દ છે. પટેલને આ બિરૂદ ગુજરાતના ખેડૂતો દ્વારા આપવામાં આવ્યું હતું, જેઓ તેમના નેતૃત્વથી પ્રભાવિત હતા.
પટેલને ભારતના સ્વતંત્રતા સંગ્રામ અને ભારતના એકીકરણમાં પણ તેમની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા માટે "સરદાર" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેઓ ભારતના પ્રથમ ગૃહપ્રધાન અને રાજ્યોના પ્રધાન હતા, અને તેમણે ભારતના 565 ભૂતપૂર્વ રાજ્યો અને રાજ્યોને એકીકૃત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી.
સરદાર પટેલને ભારતના સૌથી મહાન નેતાઓમાંના એક માનવામાં આવે છે. તેઓને તેમની નેતૃત્વની કુશળતા, નિર્ણાયકતા અને દ્રઢ નિર્ધાર માટે યાદ કરવામાં આવે છે. તેમના "સરદાર" બિરૂદ એ તેમની નેતૃત્વની કુશળતા અને તેમના દેશભક્તિનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
સ્ટેચ્યુ ઑફ યુનિટી
સ્ટેચ્યુ ઑફ યુનિટી એ ભારતના ગુજરાત રાજ્યના નર્મદા જિલ્લાના કેવડિયા ખાતે આવેલ એક પ્રશંસનીય મૂર્તિ છે. તે વિશ્વની સૌથી ઊંચી મૂર્તિ છે, જેની ઊંચાઈ 182 મીટર (597 ફૂટ) છે. મૂર્તિ ભારતના પ્રથમ ગૃહપ્રધાન અને રાજ્યોના પ્રધાન વલ્લભભાઈ પટેલની છે, જેમને "લોખંડી પુરુષ" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
સ્ટેચ્યુ ઑફ યુનિટીનું નિર્માણ 2013માં શરૂ થયું હતું અને તે 2018માં પૂર્ણ થયું હતું. તેનું નિર્માણ ભારતીય સરકાર દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.
સ્ટેચ્યુ ઑફ યુનિટી એ ભારતના સ્થાપત્ય અને સંસ્કૃતિનું એક પ્રખ્યાત પ્રતિનિધિત્વ છે. તે ભારતીય એકતા અને સમૃદ્ધિની ભાવનાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી વિશેની સંપૂર્ણ માહિતી:-
- સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી ભારતના ગુજરાત રાજ્યમાં નર્મદા નદીના મુખ પર આવેલ એક પ્રતિમા છે.
- આ પ્રતિમા ભારતના પ્રથમ ગૃહપ્રધાન અને રાજ્યોના પ્રધાન, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની છે.
- પ્રતિમાની ઊંચાઈ 182 મીટર (597 ફૂટ) છે અને તેનું વજન 6,000 ટન છે.
- પ્રતિમાનું બાંધકામ 2013માં શરૂ થયું હતું અને 2018માં પૂર્ણ થયું હતું.
- પ્રતિમાનું નિર્માણ લાર્સન અને ટુબ્રો દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.
- પ્રતિમાનું ખુલ્લું મુકાવવાનું 31 ઓક્ટોબર, 2018ના રોજ ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.
ભારત નું એકીકરણ :- સરદાર દ્વારા મળેલ મહાન વારસો
સંધી ના વર્ષો
સ્વતંત્રતાના સમયે, પટેલ ૭૨ વર્ષના હતા. રજવાડી રાજ્યોના જોડાણ તથા સંકલનનું કાર્ય તે લે એ પહેલા, તેમની તબિયત બગડવાની શરૂઆત થઈ હતી અને તેમને સંપૂર્ણ આરામ લેવાની સલાહ આપવામાં આવી હતી. તેમ છતાં, મુક્ત ભારતનાં પ્રથમ કેબિનેટના સભ્ય તરીકે, તેમણે આનાકાની વિના ત્રણ મંત્રાલયોની કમાન હાથમાં લીધી- હોમ, સ્ટેટ્સ અને ઇન્ફોર્મેશન. આ ઉપરાંત, તેઓ ભારતનાં નાયબ વડાપ્રધાન પણ હતા. આ સમયગાળા દરમ્યાન, જ્યારે જ્યારે નેહરુ વિદેશમાં પ્રવાસ કરતા ત્યારે, પટેલે વડા પ્રધાન બનવાની જવાબદારી પણ પોતાના ખભે ઉપાડી. જ્યારે રાજ્ય વિભાગના સેક્રેટરી, વી.પી. મેનન, સ્વતંત્રતાના સમયે પટેલને સમજાવતા હતા કે સ્વતંત્રતાના સ્વપ્નને પ્રાપ્ત કર્યા બાદ, તેમને નિવૃત્ત થવું ગમ્યું હોત, પટેલે તેમને કહ્યું કે આ સમય આરામ ફરમાવવાનો કે નિવૃત થવાનો બિલકુલ નથી કારણ કે યુવા રાષ્ટ્રને તેમની સેવાઓની જરૂરીયાત છે. પટેલે પણ મજબુત સ્વતંત્ર ભારતની રચના કરવાના પડકારને પામવા વધતી જતી ઉંમર અને ખરાબ સ્વાસ્થ્યની ચિંતાને કિનારે કરી હતી.
પ્રધાન તરીકેની આ જવાબદારીઓ ઉપરાંત, પટેલ સંસદસભ્ય પણ હતા જે અવિકસિત રાષ્ટ્ર માટે બંધારણીય મુસદ્દાને તૈયાર કરી રહ્યા હતા. આ સંબંધમાં, તે એસેમ્બલીની લઘુમતીઓના પેટા-સમિતિના ચેરમેન હતા અને તેઓ બધા ભારતીયોને એક સમુદાય તરીકે એકત્રિત હોવાનું ઈચ્છતા ભારતના વિવિધ લોકો વચ્ચે અસ્તિત્વમાં રહેલા ઘણા મતભેદોને નાબૂદ કરવા બાબતે સંબંધિત હતા.
રાજ્યો વિભાગના પ્રભારી પ્રધાન તરીકે, પટેલે ૫૬૫ રજવાડી રાજ્યોને એકસાથે લાવવા અને ભારતના સંઘમાં તેમના વહીવટ, તેમની લશ્કરી વ્યવસ્થાઓ અને પ્રણાલીઓનું સંકલન કરવાના સ્મારકરૂપી કાર્યને બાવડે ઉપાડ્યું. તેમણે રાજાઓ અને નવાબો સાથે મળવા માટે વ્યાપક પ્રવાસ કર્યા હતા, વાટાઘાટા માટે ડઝનેક બેઠકો યોજી હતી અને સેંકડો પત્રો લખ્યા હતા. જયપુરની આવી એક સફર પર, તેમના વિમાનની એક અકસ્માતથી ભેટ થઇ હતી અને પટેલનો ખુબ નજીકથી બચાવ થયો હતો.
જાન્યુઆરી ૧૯૪૮માં, તેમના સલાહકાર અને માર્ગદર્શક, ગાંધીનાં મૃત્યુથી પટેલને ખુબ આઘાત લાગ્યો હતો. માર્ચ ૧૯૪૮ માં તેઓ હદયરોગનાં હુમલાનો ભોગ બન્યા હતા. ત્યારબાદ તરત જ ચેતના પાછું મેળવવા પર, પટેલે કહ્યું હતું કે 'હું મારા બાપુનાં માર્ગે હતો. શા માટે તમે મને રોક્યો?' જે ગાંધી પ્રત્યેના તેમના ગહન જોડાણને દર્શાવે છે. તે પછી, તેઓ કહેતા સાંભળવા મળ્યા હતા કે 'ઠીક છે, મને ખબર છે કે બાપુ સાથે જોડાવાનો આખરી બુલાવો આવી રહ્યો છે, પરંતુ દેશ માટે હું જ્યારે કામ કરી શકું છું ત્યારે કામ કરવું જ જોઈએ.' નવેમ્બર ૧૯૫૦ માં, પટેલ આંતરડાનાં વિકાર અને ઉચ્ચ રક્ત દબાણથી ભારે બીમાર પડ્યા. તેમને વધુ સારવાર માટે બોમ્બે લઇ જવાયા હતા જ્યાં તેમની દીકરી મણીબેને તેમની ખુબ નિષ્ઠાથી સેવા કરી હતી. પરંતુ તેઓ હૃદય ઝાટકાનો ભોગ બન્યા અને ૧૫ મી ડિસેમ્બર, ૧૯૫૦ ના આરંભના કલાકોમાં, ભારતનાં લોહ પુરુષે છેલ્લી વખત તેમની આંખો બંધ કરી.
ભારતના રાષ્ટ્રપતિ, રાજેન્દ્ર પ્રસાદ, વડા પ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુ અને અન્ય ઘણા નેતાઓ પટેલના અંતિમ સંસ્કાર માટે મુંબઇ ગયા હતા, જ્યાં છ માઇલ લાંબુ સરઘસ ભારતના સૌથી મોટા નેતાઓમાંના એકને અંજલિ આપવાની રાહ જોઈ રહ્યું હતું. અંતિમ વિધિઓ બોમ્બેમાં ક્વીન્સ રોડના સ્મશાનગૃહમાં પટેલના પુત્ર, ડાહ્યાભાઈ દ્વારા કરાયી હતી. 'વલ્લભભાઈ શું પ્રેરણા, હિંમત, આત્મવિશ્વાસ અને બળ અવતાર હતા! તેમનાં જેવા ફરી આપણને જોવા મળશે નહી.
' સી. રાજગોપાલાચારીએ ભારતનાં લોહ પુરુષને શોભાસ્પદ શ્રદ્ધાંજલિ આપી હતી. મૌલાના આઝાદે પટેલની બહાદુરીને પહાડો સમાન ઊંચી અને તેમનાં દૃઢનિશ્ચયને પોલાદ જેવું મજબુત કહ્યું હતું. સરદારની વિશે બોલતા નેહરુએ કહ્યું હતું કે 'ઈતિહાસ', 'તેમને નવા ભારતના ઘડવૈયા અને એકત્રીકરણ કરનારા તરીકે ઓળખશે
